เนื้องอกมดลูกนับเป็นโรคที่พบบ่อยมากในผู้หญิง นอกจากอาจจะส่งผลให้เกิดความผิดปกติแล้ว ยังเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ทำให้มีลูกยากได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับตำแหน่งของเนื้องอกที่มดลูกด้วย

เนื้องอกมดลูก หรือ Myoma Uteri เป็นก้อนเนื้อแข็งที่เกิดในมดลูกบริเวณต่าง ๆ เช่น ตรงกลางมดลูก ตรงโพรงมดลูก ตรงปากมดลูก ฯลฯ ซึ่งส่งผลที่ทำให้มดลูกโต ผิดรูปไป เนื้องอกที่เกิดหากจุดที่อยู่เบียดโพรงมดลูก ทำให้โพรงมดลูกผิดรูปก็จะไปขัดขวางการฝังตัวของตัวอ่อนจึงส่งผลให้มีลูกยากได้

ฉะนั้นจึงต้องดูในแต่ละรายว่าเนื้องอกมดลูกเกิดขึ้นตรงไหน เพื่อจะได้วางแผนและพิจารณาเรื่องการรักษาว่าจำเป็นต้องผ่าตัดหรือไม่ เป็นไปได้ว่าบางเคสอาจะไม่ต้องทำอะไรถ้าขนาดเนื้องอกไม่ใหญ่ ไม่ส่งผลให้เกิดปัญหากับสุขภาพ หรือไม่ขัดขวางการตั้งครรภ์ เนื่องจากการผ่าตัดเนื้องอกก็จะมีผลให้มดลูกเสียหายได้ด้วย

สำหรับสาเหตุของการเป็นเนื้องอกมดลูกยังไม่ทราบแน่ชัดว่ามาจากอะไร แต่อาการที่ชวนให้สงสัยว่าอาจเป็นเนื้องอกมดลูกได้แก่ (อาการที่เกิดจะขึ้นอยู่กับตำแหน่งของเนื้องอกด้วย)

• มีปริมาณประจำเดือนมาก มานานหลายวัน

• ปวดหน่วงท้องน้อยเรื้อรัง

• ปวดท้องประจำเดือนมาก

• ปัสสาวะบ่อย (มดลูกที่โตขึ้นไปเบียดกระเพาะปัสสาวะ)

• ท้องผูก ถ่ายยาก (มดลูกที่โตขึ้นกดทับลำไส้ใหญ่)

• ขาบวม (หลอดเลือดที่ขาถูกกดทับ)

• คลำก้อนได้ที่ท้อง

ส่วนวิธีการตรวจเพื่อดูว่ามีเนื้องอกหรือไม่ ถ้าเนื้องอกมีขนาดใหญ่มากสูติแพทย์อาจจะคลำพบตั้งแต่ตรงหน้าท้อง พร้อมกับการตรวจภายใน รวมถึงการทำอัลตร้าซาวนด์ประกอบ เพื่อที่จะได้เห็นรูปร่างและตำแหน่งของเนื้องอกได้ชัดเจนมากยิ่งขึ้น

การรักษาเนื้องอกมดลูกต้องใช้วิธีผ่าตัดรักษา เนื่องจากโรคนี้ไม่มียาที่ทำให้เนื้องอกยุบถาวร แต่ก็จะมีเกณฑ์ในการตัดสินใจว่าต้องผ่าตัดหรือไม่ เช่น ปวดท้องมาก เลือดประจำเดือนออกมาก ขนาดก้อนโตมาก เนื้องอกไปกดทับอวัยวะจนเกิดปัญหา อันนี้ก็อาจจะต้องผ่าตัด ซึ่งการตัดสินใจผ่าตัดหรือไม่ก็ต้องพิจารณาด้วยว่าคนไข้มีลูกหรือยัง โอกาสมีลูกมากน้อยเพียงใด ต้องการมีลูกไหม อันนี้ก็ต้องมาพูดคุยร่วมกันเพื่อประกอบการตัดสินใจ

บางรายตำแหน่งเนื้องอกไม่มีผลกับการตั้งครรภ์อาจจะไม่ต้องผ่าตัด แต่อาจจะมีลูกยากเพราะฝ่ายหญิงอายุมาก ไข่คุณภาพไม่ดีก็เป็นได้ ในขณะที่บางรายเนื้องอกเบียดโพรงมดลูก ผ่าตัดแล้วก็อาจช่วยให้ตั้งครรภ์ได้ เพราะฉะนั้นต้องดูกันเป็นราย ๆ ไปครับ

สิ่งสำคัญก็คือ หากมีอาการผิดปกติต้องรีบไปปรึกษาแพทย์ และควรไปตรวจภายในอย่างสม่ำเสมอปีละครั้ง เพราะเนื้องอกมดลูกเป็นโรคที่พบได้บ่อยในผู้หญิง และบางครั้งผู้หญิงที่เป็นโรคนี้ก็ไม่มีอาการผิดปกติออกมาให้สังเกตเห็น ถ้ามีเนื้องอกแล้วทำให้มีลูกยากก็ควรรักษาก่อนเพื่อจะได้วางแผนเรื่องการมีลูกต่อไปครับ

น.พ.พูนเกียรติ ปัญญามิตร

สูตินรีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านมีบุตรยาก ไพร์ม เฟอร์ทิลิตี้ คลินิก

รู้จักบริการให้คำปรึกษาปัญหาด้านสูติ-นรีเวช และด้านภาวะมีบุตรยาก

Reference: Prime Fertility Center Co., Ltd.
https://www.primefertilitycenter.com/qa-กับหมอพูนเกียรติ-เนื้อ